بررسی تأثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی (مورد مطالعه کشورهای در حال توسعه)

در مطالعاتی که بر روی عوامل به وجود آورنده رشد اقتصادی صورت گرفته،کمتر از پنجاه درصد رشد را به عوامل اصلی تولید(کار،سرمایه و زمین) وبقیه را به عوامل ناشناخته ای مانند تغییر تکنولوژی، افزایش بهره وری وعامل باقیمانده نسبت داده اند.عامل کیفی موثر در فرایند تولید، سرمایه انسانی است که قابل تبیین به وسیله عامل کار نیست و به نظر نمی رسد که منبعی غیر از آموزش داشته باشد.در این پژوهش، تاثیر سرمایه انسانی بر رشد اقتصادی کشورهای در حال توسعه مورد بررسی قرار می گیرد.شاخصی با عنوان ساختار سرمایه انسانی، به صورت نسبت تحصیل کرده های دانشگاهی به کل جمعیت تحصیل کرده(اعم از ابتدایی،متوسطه ودانشگاه) معرفی می گردد که بررسی تاثیر این شاخص بررشد اقتصادی از اهداف اصلی این پژوهش می باشد.برای دستیابی به این هدف،از داده های ترکیبی(پانل دیتا) ،برای دوره زمانی 1980تا 2010 و از روش تخمین گشتاور های تعمیم یافته (gmm) استفاده شده است.نمونه مورد بررسی شامل 25 کشور کم درآمد، 34 کشور با در آمد کمتر از متوسط و 35 کشور با در آمد بالاتر از متوسط بر اساس طبقه بندی بانک جهانی می باشد. بر اساس نتایج به دست آمده در کشورهای کم در آمد،آموزش عالی تاثیر مثبت ومعنی داری بر رشد تولید ناخالص داخلی داشته است، در حالی که تاثیر آموزش وپرورش ابتدایی ومتوسطه ناچیز بوده است.ضریب مربوط به متغیر ساختار سرمایه انسانی، منفی واز لحاظ آماری بی معنی بوده است. در کشورهای با در آمد کمتر از متوسط، تحصیلات دانشگاهی و نیز تحصیلات قبل از دانشگاه، اثر مثبت ومعنی داری بر رشد اقتصادی داشته اند.اما با مقایسه ضریب مربوط به این دو متغیر، ملاحظه می شود که تاثیر آموزش عالی بر رشد اقتصادی بیشتر از تاثیر آموزش متوسطه و ابتدایی بود است. در کشورهای با درآمد بالاتر از متوسط، تاثیر آموزش عالی بر رشد اقتصادی بیشتر از تاثیر آموزش ابتدایی ومتوسطه بر رشد اقتصادی بوده است. رابطه بین ساختار سرمایه انسانی ورشد اقتصادی به صورت uمعکوس بوده است.